Rozwój technologii wodorowych nabiera tempa. Zainteresowanie paliwem przyszłości deklaruje coraz więcej branż. Pojawiają się pytania o opłacalność tych rozwiązań i część firm wstrzymuje działalność w obszarze R&D. Jednak w rachunku całościowym uwzględniającym ambicje Unii Europejskiej w dochodzeniu do neutralności klimatycznej nie możemy zapominać o wzrastających kosztach emisji CO2 i potrzebie zazieleniania konkretnych procesów i sektorów gospodarczych. Nie zabraknie rozmów na temat finansowania gospodarki wodorowej i zwiększania opłacalności rozwiązań H2. Tegoroczna edycja konferencji oprócz dyskusji ekspertów obfitować będzie w wywiady, prezentacje, debaty i symulacje.
Podczas czwartej edycji HYDROGENCONFERENCE.PL przedstawimy raport dotyczący paliw syntetycznych, pokażemy konkretne przykłady zastosowania tych paliw w gospodarce. Dużo uwagi poświęcimy problematyce transportu wodoru jak i wykorzystania tego paliwa w transporcie.
Paliwa RFNBO na drodze do neutralności emisyjnej.
Stan obecny, zalety, wyzwania, perspektywy.
1. Podsumowanie zarządcze
2. Czym są paliwa RFNBO ?
2.1. Systematyka paliw RFNBO oraz ich charakterystyka fizyko-chemiczna
a) zielony wodór, zielony amoniak, syntetyczne węglowodory (e-metan, e-metanol, e-diesel, e-benzyna)
2.2. Porównanie paliw RFNBO względem węglowodorów kopalnych (emisyjność)
2.3. Procesy pozyskania RFNBO
2.4. Możliwości i obszary zastosowania paliw RFNBO
2.5. Zastosowanie e-metanolu w transporcie morskim, kolejowym oraz lotniczym
3. Korzyści i wyzwania związane z RFNBO
3.1. Korzyści związane z wykorzystaniem e-paliw
a) zamknięcie cyklu CO2, neutralność emisyjna
b) kompatybilność istniejącej struktury dystrybucyjnej (w przypadku syntetycznych węglowodorów lub zielonego
amoniaku)
c) kompatybilność z istniejącymi silnikami pojazdów spalinowych (w przypadku syntetycznych węglowodorów)
d) niższy stopień eksploatacji zasobów minerałów krytycznych (inaczej niż w przypadku produkcji EV)
3.2. Wyzwania technologiczno-ekonomiczne
a) niskie poziomy TRL wielu procesów pozyskania
b) wysokie koszty produkcji
c) wysokie nakłady na dalszy B+R oraz komercjalizację
4. Paliwa RFNBO w polityce energetycznej EU oraz Polski
4.1. Polityka unijna w zakresie RFNBO (European Green Deal, Green Deal Industrial Plan, dyrektywa RED III)
4.2. RFNBO w polskiej polityce energetycznej
5. Perspektywy rozwoju rynku paliw RFNBO
5.1. Podsumowanie w formie analizy PEST (uwarunkowania polityczne, ekonomiczne, społeczne technologiczne) na podstawie poprzednich rozdziałów oraz ocena perspektyw rozwoju RFNBO
5.2. Perspektywa rozwoju rynku paliw RFNBO w UE oraz w Polsce (gdzie możliwe – kwantyfikacja rozmiaru rynku)
26 listopada o godz. 9.30 w Centralnym Domu Technologii przy ul. Kruczej 50 w Warszawie rozpocznie się IV edycja HYDROGENCONFERENCE.PL Hasło przewodnie tegorocznej edycji brzmi: W jakich obszarach gospodarki warto stosować wodór?
Podczas konferencji przestawimy raport na temat paliw syntetycznych. Zaprezentujemy fabrykę wodoru i e-metanolu European Energy w Kasso, bo to właśnie ta duńska firma podpisała umowę z koncernem Maersk na dostawy paliwa syntetycznego dla floty statków transportujących towary na całym świecie.Gościem konferencji będzie Krzysztof BOLESTA, wiceminister Klimatu i Środowiska.Podczas pięciu paneli dyskusyjnych będziemy rozmawiać na temat:
- finansowania rozwoju wodoru
- paliw syntetycznych,
- zastosowaniu wodoru w przemyśle,
- wykorzystania wodoru w transporcie,
- transportu i magazynowania wodoru
Rozwój technologii wodorowych nabiera tempa.
Zainteresowanie paliwem przyszłości deklaruje coraz więcej branż. Pojawiają się pytania o opłacalność tych rozwiązań i część firm wstrzymuje działalność w obszarze R&D. Jednak w rachunku całościowym uwzględniającym ambicje Unii Europejskiej w dochodzeniu do neutralności klimatycznej nie możemy zapominać o wzrastających kosztach emisji CO2 i potrzebie zazieleniania konkretnych procesów i sektorów gospodarczych.
O wyzwaniach wdrożenia wodoru na polskiej kolei opowie Szymon Finke – Dyrektor Projektu w Biurze Badań Rozwoju i Cyfryzacji PKP SA. Michał SOBCZYK, Senior Technology Development Manager w European Energy Polska, opowie o duńskich doświadczeniach w sektorze paliw syntetycznych oraz szansach dla Polski.
Zobaczymy też prezentację Pawła SĘK , Zastępcy dyrektora – Pion Transformacji Energetycznej, GAZ-SYSTEM, na temat rozwoju rynku wodorów Polsce i roli GAZ-SYSTEM.
Zapraszamy !
TEKST EKSPERCKI POLSKICH KOLEI PAŃSTWOWYCH:
Perspektywy wykorzystania wodoru w transporcie kolejowym
W związku z narastającym kryzysem klimatycznym i koniecznością redukcji emisji gazów cieplarnianych, Europa stoi przed poważnym wyzwaniem transformacji swojego sektora transportowego. Komisja Europejska, poprzez cele klimatyczne zawarte w Zielonym Ładzie, stawia ambitne wymagania zmniejszenia emisyjności gospodarki o co najmniej 55% do 2030 roku, a do 2050 roku osiągnięcia neutralności klimatycznej. Transport, który odpowiada za znaczną część emisji CO2 w Europie, wymaga szczególnych działań, aby osiągnąć te cele. W tym kontekście kolej, będąca jednym z najmniej emisyjnych środków transportu zbiorowego, odgrywa kluczową rolę. Jednak dla dalszego zwiększania swojego potencjału ekologicznego, sektor kolejowy poszukuje nowych technologii i źródeł zasilania – jednym z najważniejszych kierunków jest wodór.
Wodór jako paliwo przyszłości dla kolei
Tradycyjnie, europejska kolej wykorzystuje elektryfikację jako główny sposób redukcji emisji, jednak nadal wiele linii kolejowych jest obsługiwanych przez lokomotywy spalinowe. Z tego względu wodór – jako paliwo bezemisyjne – oferuje realną alternatywę, zwłaszcza dla tras, na których pełna elektryfikacja jest nieopłacalna. Silniki wodorowe, które napędzają pociągi, działają na zasadzie ogniw paliwowych, przekształcając wodór w energię elektryczną. Proces ten nie emituje żadnych szkodliwych substancji, a jedynym produktem ubocznym jest woda.
Europa dostrzega potencjał wodoru w zrównoważonym transporcie kolejowym. Przykładem są Niemcy, które jako pierwsze wprowadziły do użytku komercyjnego pociągi zasilane wodorem. Pociągi Alstom Coradia iLint obsługują linie regionalne w Dolnej Saksonii, oferując całkowicie bezemisyjny transport i udowadniając efektywność tego rozwiązania. Francja również realizuje programy pilotażowe z pociągami wodorowymi na niezelektryfikowanych liniach, a Wielka Brytania przeprowadza testy i badania nad wprowadzeniem wodoru na szerszą skalę.
Działania i badania w Polsce
W Polsce wdrażanie technologii wodorowych w transporcie kolejowym znajduje się na początkowym etapie, ale perspektywy są obiecujące. Polskie Koleje Państwowe (Grupa PKP) i różne jednostki badawcze, takie jak Instytut Kolejnictwa, prowadzą prace badawcze i analizy, mające na celu ocenę możliwości zastosowania wodoru w polskim transporcie kolejowym. Przewoźnik pasażerski z Grupy PKP: PKP Intercity wspólnie z PESĄ Bydgoszcz – producentem taboru kolejowego – pracują nad opracowaniem prototypów lokomotyw wodorowych.
Polskie Koleje Państwowe S.A. – spółka matka w holdingu Grupy PKP – przystąpiły do Porozumienia sektorowego na rzecz rozwoju gospodarki wodorowej. Dzięki temu kolejowa spółka może aktywniej uczestniczyć w debacie na temat kształtowania rynku produkcji i obrotu wodorem w Polsce. Wśród ponad 260 sygnatariuszy Porozumienia są instytucje publiczne, naukowe, a także przedstawiciele otoczenia biznesowego.
Porozumienie sektorowe na rzecz rozwoju gospodarki wodorowej zostało stworzone z inicjatywy Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Stanowi ono wyraz woli podjęcia współpracy na rzecz budowy i rozwoju gospodarki wodorowej w Polsce. Wodór wytwarzany przy wykorzystaniu niskoemisyjnych technologii będzie odgrywał coraz ważniejszą rolę w obniżaniu emisyjności gospodarki i tworzeniu fundamentów konkurencyjności polskich przedsiębiorstw.
W ramach porozumienia PKP S.A. zobowiązała się do:
- współpracy z partnerami na rzecz rozwoju infrastruktury wodorowej w Polsce;
- udziału w projektach badawczo-rozwojowych związanych z technologiami wodorowymi;
- wspierania działań edukacyjnych i promocyjnych mających na celu zwiększenie świadomości na temat korzyści płynących z zastosowania wodoru.
Włączenie PKP S.A. do Porozumienia to kolejny krok na rzecz realizacji Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030, z perspektywą do 2040 r., określającej główne cele obejmujące szereg elementów składających się na budowę gospodarki wodorowej, czyli polski wkład w rozwój technologii wodorowych, podejmowanie badań i prowadzenie działalności rozwojowej, a także inwestycje w nowe technologie. Zakłada się także prowadzenie działań na rzecz rozwoju kadr posiadających umiejętności efektywnego wykorzystywania nowych rozwiązań technologicznych.
PKP S.A. realizuje te zobowiązania poprzez uczestnictwo w projektach międzynarodowych. W ramach partnerstwa publiczno-prywatnego Europe’s Rail JU którego PKP S.A. jest członkiem fundatorem, uczestniczy w projekcie flagowym FP4 Rail4EARTH. Jako lider pakietu roboczego 9 wraz z partnerami rozwija idee Interpretacyjnej Stacji Tankowania wodoru. Idea ta skupia się na budowie ogólnodostępnej stacji tankowania która pozwoliła by na odpowiedz na zapotrzebowanie na wodór operatorów kolejowych działających w regionie funkcjonowania stacji. Prace te prowadzimy wspólnie z Akademią Górniczo-Hutniczą, Instytutem Kolejnictwa oraz Siecią Badawczą Łukasiewicz Instytut Elektrotechniki oraz partnerami z Europy.
W ramach prac budujemy modele wspierają decyzja lokalizacji i konfiguracji stacji tankowania, tworzymy wzorcową analizę bezpieczeństwa, model procesu tankowania oraz demonstracje nowej koncepcji interfejsu tankowania stacja tankowania – pojazd. W ramach tych prac współpracujemy z projektem FP6 FutuRe pracującym nad koncepcją multimodalnej stacji tankowania oraz partnerstwem Clean Hydrogen JU dedykowanym dla prac badawczo-rozwojowym nad technologiami wodorowymi.
Perspektywy i wyzwania dla polskiej kolei wodorowej
Wdrażanie technologii wodorowych w Polsce wiąże się jednak z licznymi wyzwaniami. Konieczna jest budowa infrastruktury tankowania wodoru, zapewnienie odpowiednich standardów bezpieczeństwa oraz długofalowe finansowanie tego rodzaju inwestycji. Mimo to potencjalne korzyści są ogromne: redukcja emisji gazów cieplarnianych, zwiększenie konkurencyjności kolei względem innych środków transportu, a także rozwój nowoczesnych technologii i wzmocnienie innowacyjności polskiej gospodarki.
W tym kontekście polska kolej ma szansę stać się częścią europejskiej sieci bezemisyjnych przewozów, co nie tylko wpisuje się w założenia Zielonego Ładu, ale także przyczynia się do zrównoważonego rozwoju regionów oraz poprawy jakości życia mieszkańców. Aby to osiągnąć, potrzebna jest jednak ścisła współpraca sektora publicznego, prywatnego i naukowego.
Podsumowując, wykorzystanie wodoru w transporcie kolejowym to obok napędów bateryjnych obiecująca technologia, która może przyczynić się do znacznej redukcji emisji CO2 poprzez wyparcie trakcji spalinowej. Europa, w tym Polska, podejmuje liczne działania, aby rozwijać i testować te rozwiązania. W kontekście globalnych wyzwań klimatycznych, wodór ma szansę stać się paliwem przyszłości, transformującym transport w tym transport kolejowy na niespotykaną dotąd skalę.
TEKST EKSPERCKI GRUPY PRZEMYSŁOWEJ BALTIC:
Grupa Przemysłowa Baltic rozwija projekt nowoczesnych zbiorników wodorowych.
Wodór ma odegrać kluczową rolę w magazynowaniu energii ze źródeł odnawialnych i bilansowaniu całego systemu energetycznego z rosnącym udziałem OZE. Rozwój technologii wytwarzania czystego wodoru, jego przesyłu i magazynowania to ważne elementy transformacji energetycznej. Zielony wodór może również być odpowiedzią na wyzwania związane z dekarbonizacją przemysłu. Grupa Przemysłowa Baltic (GPB), która aktywnie wspiera transformację energetyczną Polski, włączyła się w rozwój technologii wodorowych, realizując projekt badawczo rozwojowy związany z wprowadzeniem na rynek zaawansowanego zbiornika na wodór.
Polska zajmuje trzecie miejsce w Europie pod względem produkcji wodoru, jest to jednak w większości tzw. wodór szary, uzyskiwany w głównej mierze z gazu ziemnego i ropy naftowej1. Pochodzi z procesu reformingu parowego węglowodorów i jest wytwarzany i wykorzystywany głównie w zakładach przemysłowych. Według Międzynarodowej Agencji Energetycznej, około 80% przewidywanego zapotrzebowania na wodór w 2030 roku będzie związane z jego nowymi zastosowaniami. W sektorze elektroenergetycznym wodór i amoniak będą stopniowo zyskiwać na znaczeniu jako niskoemisyjne stabilizatory systemu.
Coraz większą rolę będzie odgrywał również niskoemisyjny wodór w transporcie lotniczym i morskim2. Obecnie stoimy więc przed wyzwaniem transformacji w kierunku zielonego wodoru – wytwarzanego z odnawialnych źródeł. Umożliwia on przetworzenie nadmiaru energii produkowanej przez OZE, magazynowanie jej oraz ponowne utlenienie w momencie niedoboru, ale również otwiera perspektywy dla szerokiego zastosowania w przemyśle, transporcie czy produkcji zielonego amoniaku.
Wodór stanowi więc rozwiązanie dla segmentów gospodarki, w których redukcja emisji za pomocą elektryfikacji jest trudna do osiągnięcia. Inwestycje w rozwój technologii wodorowych stwarzają szansę na obniżenie emisji w sektorach energochłonnych, co przyczyni się do zrównoważonego wzrostu gospodarczego3.
Klucz do zrównoważonej energetyki
Grupa Przemysłowa Baltic, w której skład wchodzą spółki Baltic Operator, Energomontaż Północ Gdynia i Stocznia Gdańska, stawia sobie za cel integrację polskich kompetencji przemysłowych w obszarach morskiej i lądowej energetyki wiatrowej, atomu, technologii wodorowych, gazu i ropy, a także nowoczesnych rozwiązań dla sektora morskiego.
Wraz z Instytutem Wysokich Ciśnień, GPB będzie realizować innowacyjny projekt badawczo-rozwojowy „H2EPG”, którego celem jest opracowanie i wdrożenie na rynek nowoczesnego multiplikowalnego systemu zbiornikowego o zdolności przechowywania
500 kg sprężonego wodoru. Projekt skierowany jest do kluczowych sektorów przemysłu ciężkiego, chemicznego, energetycznego oraz transportowego. Wykorzystanie opatentowanych technologii pozwoli na efektywne przechowywanie wodoru, co stanowi fundament rozwoju całej energetyki wodorowej.
Zbiorniki są w pełni naprawialne i przystosowane do masowej produkcji. Projekt wyróżnia się innowacyjnym rozwiązaniem technicznym wpływającym na wysoki poziom bezpieczeństwa, a także możliwością całkowitego recyklingu wszystkich zastosowanych materiałów.
– Kluczem do sukcesu gospodarki wodorowej jest wsparcie popytu oraz intensywny rozwój badań naukowych w tej dziedzinie. Dzięki projektom takim jak „H2EPG” – innowacyjnym zbiornikom na sprężony wodór – GPB łączy doświadczenie przemysłowe z wizją zrównoważonej przyszłości. Współpracując z czołowymi ośrodkami badawczymi oraz partnerami branżowymi, Grupa odgrywa kluczową rolę w budowie nowoczesnego łańcucha dostaw w obszarze energetyki odnawialnej i wodorowej. Plany Grupy są silnie wspierane przez właściciela, Agencję Rozwoju Przemysłu – mówi dr Magdalena Czuba Wąsowska, wiceprezes zarządu Grupy Przemysłowej Baltic.
Innowacyjność i współpraca międzynarodowa
Grupa Przemysłowa Baltic prowadzi zaawansowane rozmowy z partnerami branżowymi oraz instytucjami finansowymi w celu zabezpieczenia środków na rozwój technologii wodorowych. Projekt H2EPG ma ogromny potencjał nie tylko w Polsce, ale również na rynkach międzynarodowych, gdzie zapotrzebowanie na technologie wodorowe z roku na rok rośnie. W 2022 r. zapotrzebowanie światowej gospodarki na wodór wyniosło 95 Mt. Jest to w większości wodór powstający w procesach wysoce emisyjnych.
Międzynarodowa Agencja Energetyczna prognozuje, że w 2050 r. zapotrzebowanie na wodór niskoemisyjny będzie czterokrotnie większe niż łączne zapotrzebowanie na wodór w 2022 r. i wyniesie 400 milionów ton4.
Polski Instytut Ekonomiczny wskazuje na konieczność dostosowania polskiej strategii wodorowej do unijnych wytycznych, szczególnie w obszarze wodoru zielonego. Obok zmian regulacyjnych kluczowe będzie także zwiększenie finansowania5.
1 Pilszyk, M., Juszczak, A., Gonera, Ł. (2023), Wyścig po wodór. Państwa i ich strategie wodorowe, Policy Paper, nr 5, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa.
2 Pilszyk, M., Juszczak, A., Gonera, Ł. (2023), Wyścig po wodór. Państwa i ich strategie wodorowe, Policy Paper, nr 5, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa.
3 POLSKA STRATEGIA WODOROWA DO ROKU 2030 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2040.
4 Pilszyk, M., Juszczak, A., Gonera, Ł. (2023), Wyścig po wodór. Państwa i ich strategie wodorowe, Policy Paper, nr 5, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa.
5 Pilszyk, M., Juszczak, A., Gonera, Ł. (2023), Wyścig po wodór. Państwa i ich strategie wodorowe, Policy Paper, nr 5, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa.
